Słownik pojęć
Kompleksowy słownik terminów matematycznych, finansowych, budowlanych i technicznych. Wszystkie pojęcia wyjaśnione prostym, zrozumiałym językiem z praktycznymi przykładami i odniesieniami do powiązanych terminów.
🔤 Szybka nawigacja alfabetyczna
💡 Jak korzystać ze słownika?
📖 Definicje
Każde pojęcie ma jasną, zwięzłą definicję napisaną prostym językiem bez zbędnego żargonu.
📊 Przykłady
Praktyczne przykłady pokazują zastosowanie pojęcia w rzeczywistych sytuacjach.
🔗 Powiązania
Linki do powiązanych pojęć pomagają zrozumieć szerszy kontekst i relacje między terminami.
🧮 Kalkulatory
Wiele pojęć ma odniesienia do odpowiednich kalkulatorów online do natychmiastowych obliczeń.
A-B
Ar
Jednostka powierzchni równa 100 m². Jeden ar to kwadrat o boku 10 metrów. Używana głównie do określania wielkości działek i gruntów rolnych.
Działka 15 arów = 1500 m²BMI (Body Mass Index)
Wskaźnik masy ciała obliczany jako waga w kg podzielona przez kwadrat wzrostu w metrach. Służy do oceny czy masa ciała jest prawidłowa.
Osoba 75 kg, 1.80 m: BMI = 75 / (1.8)² = 23.1 (norma)BMR (Basal Metabolic Rate)
Podstawowa przemiana materii - minimalna liczba kalorii potrzebna organizmowi do podstawowych funkcji życiowych w całkowitym spoczynku.
Mężczyzna 80kg, 180cm, 30 lat: BMR ≈ 1780 kcalBrutto
Wartość łączna zawierająca wszystkie składniki, w tym podatki. W cenach: cena z VAT. W wynagrodzeniach: pensja przed potrąceniem składek i podatków.
Cena netto 100 zł + VAT 23% = 123 zł bruttoC-D
CIDR (Classless Inter-Domain Routing)
Notacja określająca maskę podsieci w adresacji IP. Liczba po ukośniku określa ile bitów adresu to część sieciowa.
192.168.1.0/24 oznacza maskę 255.255.255.0Deficyt kaloryczny
Stan, w którym spożywamy mniej kalorii niż spalamy. Prowadzi do utraty wagi ciała. Bezpieczny deficyt to 300-500 kcal dziennie.
TDEE 2500 kcal, spożycie 2000 kcal = deficyt 500 kcalE-F
ECTS (European Credit Transfer System)
Europejski system transferu i akumulacji punktów na studiach. 1 punkt ECTS = około 25-30 godzin pracy studenta. Rok akademicki to zwykle 60 ECTS.
Przedmiot 6 ECTS = około 150-180 godzin pracyFrekwencja
Procent obecności na zajęciach obliczany jako stosunek obecności do wszystkich zajęć pomnożony przez 100%.
90 obecności na 100 lekcji = 90% frekwencjiH-K
Hektar
Jednostka powierzchni równa 10 000 m² lub 100 arów. Kwadrat o boku 100 metrów. Używana do określania wielkości dużych działek, pól, lasów.
2.5 hektara = 25 000 m² = 250 arówKaloria (kcal)
Jednostka energii używana w żywieniu. 1 kcal to energia potrzebna do podgrzania 1 litra wody o 1°C. Białko i węglowodany: 4 kcal/g, tłuszcze: 9 kcal/g.
100g kurczaka (20g białka) = 80 kcal z białkaKlasa betonu
Oznaczenie wytrzymałości betonu na ściskanie. Format: C20/25 (wytrzymałość charakterystyczna/wytrzymałość cylindra w MPa).
C20/25 (dawniej B25) - fundament domuM
Makroskładniki
Trzy główne składniki odżywcze: białko (4 kcal/g), węglowodany (4 kcal/g), tłuszcze (9 kcal/g). Stanowią źródło energii i materiał budulcowy organizmu.
Rozkład 30/40/30: 30% białko, 40% węglowodany, 30% tłuszczeMarża
Zysk wyrażony jako procent ceny sprzedaży. Wzór: (cena sprzedaży - koszt) / cena sprzedaży × 100%.
Zakup 80 zł, sprzedaż 100 zł: marża = 20/100 = 20%Maska podsieci
Liczba określająca które bity adresu IP należą do części sieciowej, a które do części hostowej. Zapisywana w formacie dziesiętnym lub CIDR.
255.255.255.0 = /24 (24 bity sieci, 8 bitów hostów)Metr kwadratowy (m²)
Podstawowa jednostka powierzchni w układzie SI. Powierzchnia kwadratu o boku 1 metr.
Pokój 4m × 5m = 20 m²Metr sześcienny (m³)
Podstawowa jednostka objętości w układzie SI. Objętość sześcianu o krawędzi 1 metr. 1 m³ = 1000 litrów.
Fundament 10m × 0.4m × 0.6m = 2.4 m³ betonuN-P
Nadwyżka kaloryczna
Stan, w którym spożywamy więcej kalorii niż spalamy. Prowadzi do przyrostu masy ciała. Dla przyrostu mięśni: 200-300 kcal powyżej TDEE.
TDEE 2500 kcal, spożycie 2800 kcal = nadwyżka 300 kcalNarzut
Zysk wyrażony jako procent ceny zakupu. Wzór: (cena sprzedaży - koszt) / koszt × 100%. UWAGA: to nie to samo co marża!
Zakup 80 zł, sprzedaż 100 zł: narzut = 20/80 = 25%Netto
Wartość bez podatków i innych składników dodatkowych. W cenach: cena bez VAT. W wynagrodzeniach: pensja po potrąceniu składek i podatków (na rękę).
Cena brutto 123 zł - VAT 23% = 100 zł nettoPCC (Podatek od Czynności Cywilnoprawnych)
Podatek płacony przy zakupie nieruchomości na rynku wtórnym. Wynosi 2% wartości rynkowej. Nie dotyczy zakupu od dewelopera (tam VAT).
Mieszkanie 400 000 zł: PCC = 8 000 złProcent (%)
Jedna setna część całości. 1% = 1/100 = 0.01. Używany do wyrażania stosunków, zmian, udziałów.
20% z 500 = 500 × 0.2 = 100Proporcja
Równość dwóch stosunków. Jeśli a/b = c/d, to a×d = b×c. Używana w skalowaniu i przeliczeniach.
Jeśli 2 kg = 10 zł, to 5 kg = (5×10)/2 = 25 złS-T
Średnia arytmetyczna
Suma wszystkich wartości podzielona przez ich liczbę. Wszystkie wartości mają równe znaczenie.
Średnia z 3, 4, 5 = (3+4+5)/3 = 4Średnia ważona
Średnia uwzględniająca różne wagi (znaczenie) poszczególnych wartości. Wzór: suma(wartość × waga) / suma(wag).
Mat. 5 (waga 3), Hist. 3 (waga 1) = (15+3)/4 = 4.5TDEE (Total Daily Energy Expenditure)
Całkowite dzienne wydatki energetyczne. BMR pomnożone przez współczynnik aktywności fizycznej (1.2-1.9).
BMR 1800 × 1.5 (średnia aktywność) = 2700 kcalTempo biegu
Czas potrzebny na przebiegnięcie 1 kilometra, wyrażany w minutach na kilometr (min/km) lub prędkość w km/h.
10 km w 50 min = 5 min/km = 12 km/hV-Z
VAT (Podatek od Towarów i Usług)
Podatek konsumpcyjny doliczany do ceny. Stawki w Polsce: 23% (podstawowa), 8%, 5%, 0%. Limit zwolnienia: 200 000 zł obrotu rocznie.
Netto 100 zł + VAT 23% = 123 zł bruttoWaga (w średniej ważonej)
Liczba określająca znaczenie danej wartości w obliczaniu średniej ważonej. Większa waga = większy wpływ na wynik.
Przedmiot 3h tygodniowo ma wagę 3, przedmiot 1h ma wagę 1Wzór Riegela
Wzór do prognozowania czasu biegu na innym dystansie na podstawie znanego wyniku. T2 = T1 × (D2/D1)^1.06.
Półmaraton w 1:45 → prognoza maratonu ≈ 3:40Kategorie tematyczne
🔢 Matematyka
Średnia arytmetyczna, średnia ważona, procent, proporcja, stosunek
💰 Finanse
VAT, PCC, marża, narzut, brutto, netto, limit VAT
🏗️ Budownictwo
Klasa betonu, metr kwadratowy, metr sześcienny, ar, hektar
💪 Zdrowie
BMR, TDEE, BMI, kalorie, makroskładniki, deficyt/nadwyżka kaloryczna
💻 Technologia
CIDR, maska podsieci, adres IP, podsieć
🎓 Edukacja
ECTS, frekwencja, średnia ocen, waga przedmiotu
📚 Rozwijamy słownik
Regularnie dodajemy nowe pojęcia i aktualizujemy istniejące definicje. Jeśli brakuje Ci jakiegoś terminu lub masz sugestie dotyczące definicji,daj nam znać.
Wszystkie definicje są weryfikowane pod kątem poprawności merytorycznej i zgodności z aktualnymi standardami oraz przepisami prawnymi.